پیش بینی قیمت قرارداد آتی سکه طلا در بورس کالای ایران با استفاده از مدل های سری زمانی

چکیده: بازار سرمایه یکی از بازارهای مالی است که در یک اقتصاد سالم می تواند زمینه ساز رشد بلندمدت اقتصادی باشد. چنانچه درآمد ملی در هر کشور به سوی بازار سرمایه سوق یابد، موجبات این رشد و پیشرفت فراهم می آید. افراد با انگیزه های مختلف وارد بازار سرمایه می شوند. عده ای به دنبال پوشش ریسک هستند و عده ای نیز به منظور سفته بازی وارد این بازار می شوند. در این بازار اوراق با ویژگی های مختلف مورد دادوستد قرار می گیرند که می توانند خواسته های این افراد را برطرف نمایند. از جمله این اوراق، اوراق مشتقه می باشند. اوراق مشتقه، اوراقی بهاداری هستند که ارزش خود را از اوراق بهادار یا کالاهای معینی می گیرند. یکی از مهمترین اوراق مشتقه، قراردادهای آتی می باشند که در دهه های اخیر بسیار مورد توجه واقع شده اند. معاملات اولین قرارداد آتی در بورس کالای ایران از آذرماه سال 1384 بر روی شمش طلای یک اونسی، با تصویب مجلس شورای اسلامی آغاز گردید. از دی ماه 1387 قرارداد آتی روی سکه طلا در بورس کالای ایران مورد معامله قرار گرفت. ابتدا این قراردادها تنها برای تحویل در ماه های اردیبهشت، تیر، شهریور، آبان، دی و اسفند در دسترس بوده و سپس از سال 1391 جهت تحویل به صورت ماهانه تنظیم گردیدند. برای ورود به بازار قراردادهای آتی، شخص سرمایه گذار نیاز به پیش بینی روند آینده دارد. لذا، در این پژوهش ابتدا بازار قرارداد آتی سکه طلا از نظر حافظه مورد بررسی قرار گرفته و سپس با توجه به آن مدلی جهت تخمین قیمتهای آتی این نوع از قراردادها ارائه گردیده است. جهت آزمون حافظه از چهار روش هرست، هرست تعدیل یافته (لو)، جوک و پورتر- هوداک و موجک استفاده شده است. نتایج این آزمونها حاکی از آن است که سری مشاهدات دارای خاصیت برگشت به میانگین نامانا می باشد. بنابراین، مدلسازی این سری مستلزم آن است که ابتدا تفاضل گیری مرتبه ی اول انجام گرفته و سپس بر اساس مدل خودرگرسیون میانگین متحرک انباشته (arima)مدلسازی صورت پذیرد. نتایج تحقیق نشان داد که برای دوره مورد بررسی، مدل اتورگرسیو میانگین متحرک انباشته از مرتبه اول (arima(1,1,1 به عنوان مدلی جهت پیش بینی قیمت قراردادهای آتی سکه طلا مدلی مناسب می باشد. کلمات کلیدی: بورس کالای ایران، قرارداد آتی، حافظه بلندمدت، مدلarima